จะทำอย่างไรเมื่อสปอร์ตไลท์ LEDแตก การป้องกันตัวที่หลายคนยังไม่รู้ ?

            สปอร์ตไลท์ LED หนึ่งในประเภทของหลอดไฟที่กำลังได้รับความนิยมเป็นอย่างมากในปัจจุบัน เนื่องจากสปอร์ตไลท์LED มีวิธีการใช้งานที่สะดวก สามารถใช้งานได้ทั้งภายในและภายนอกอาคาร อีกทั้งตัวโคมสปอร์ตไลท์LED ยังสามารถปรับมุมองศาเพื่อให้แสงสว่างส่องไปยังพื้นที่ที่ต้องการได้ นิยมใช้ในสถานที่ต่างๆ เช่น สปอร์ตไลท์สนาม สปอร์ตไลท์ส่องป้าย สปอร์ตไลท์ส่องอาคาร หรือจะใช้ส่องภายในบ้าน

            ซึ่งหลายคนที่ใช้สปอร์ตไลท์LED อาจจะรู้เพียงวิธีทำความสะอาดและการเก็บรักษาแต่อาจจะยังไม่ทราบถึงสารเคมีที่อยู่ภายในหลอดว่ามีอะไรบ้าง และมีอันตรายต่อร่างกายมากน้อยเพียงใด จากงานวิจัยชิ้นหนึ่งที่ศึกษาเกี่ยวกับหลอดLED หรือหลอดประหยัดไฟพบว่า หลอด LED จะปล่อยไอปรอทที่สามารถกระจายตัวในอากาศได้สูงถึง 20 เท่า ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อร่างกายเช่น อาการปวดหัว หน้ามืด ตาลาย เหนื่อยเมื่อยล้า  ชัก  ไม่มีสมาธิ และเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็ง ซึ่งสารเคมีที่มีผลกระทบต่อร่างกายมีดังนี้

1.      สารก่อมะเร็ง ที่พบในหลอดLEDมีหลายประเภท เช่น

• ฟีนอล (phenol) – ผลึกสีขาวที่ได้จากน้ำมันดิน มีฤทธิ์กรดอ่อน มักใช้ในอุตสาหกรรมเคมีหลายประเภท เช่น ยา น้ำยาทำความสะอาด ยากำจัดศัตรูพืช สีย้อม หากได้รับสารฟีนอลเป็นเวลานานร่างกายจะมีอาการต่างๆตามมา  เช่น ท้องร่วง เบื่ออาหาร ตับวาย และอาจเป็นผลทำให้เกิดโรคมะเร็งได้
• แนฟทาลิน (Naphthalene) – สารประกอบสีขาวที่ได้จากกระบวนการกลั่นน้ำมันดิน มีกลิ่นฉุน ระเหิดได้ ใช้ทำลูกเหม็นและเป็นสารตั้งต้นในอุตสาหกรรมเคมี เช่น สี กระดาษสำเนา หากสูดดมเข้าไปเป็นจำนวนมากจะเกิดการระคายเคืองต่อตา และผิวหนัง
• สไตริน (Styrene) – สารไฮโดรคาร์บอนไม่อิ่มตัวที่ได้จากการกลั่นน้ำมันปิโตรเลียม เป็นสารตั้งต้นใช้ทำกล่องโฟม หากรับเข้าจะทำให้ชักและเสียชีวิตได้

            สารเหล่านี้หากร่างกายรับเข้าไปเป็นจำนวนมากและเป็นเวลานานอาจทำให้เกิดการสะสมและเป็นสาเหตุของการเกิดโรคมะเร็ง

2.    รังสี UV โดยปกติหลอดประหยัดไฟจะปล่อยรังสี 2 ประเภท คือ รังสี UVB และ UVC ซึ่งเป็นอันตรายต่อผิวหนังและสายตา รังสีเหล่านี้จะไปรบกวนระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย ส่งผลให้ผิวหนังชะลอการสังเคราะห์วิตามินดี  ซึ่งหากได้รับรังสียูวีเป็นจำนวนมากอาจเป็นสาเหตุทำให้เกิดมะเร็งผิวหนังได้

3.   3.   สารปรอท มีพิษร้ายแรงต่อระบบประสาท โดยเฉพาะกับเด็กและคนท้อง พิษจะเข้าไปทำลายสมอง ระบบประสาท ตับ ไต และยังทำให้หลอดเลือดหัวใจ ระบบภูมิคุ้มกัน และระบบสืบพันธุ์มีปัญหา ส่งผลให้ผู้ใช้มีความเครียด ปวดหัว ตัวสั่น นอนไม่หลับ ความจำเสื่อม และหากได้รับในปริมาณมากอาจทำให้เป็นอัลไซเมอร์ได้

            สารเคมีเหล่านี้เป็นสารที่บรรจุอยู่ในตัวหลอดของสปอร์ตไลท์LED หากเราใช้ สปอร์ตไลท์LED 200w ก็จะมีสารเคมีอยู่ภายในมากกว่า สปอร์ตไลท์LED 100w เพราะฉะนั้นเมื่อสปอร์ตไลท์LED แตก จะทำให้สารและก๊าซพิษที่อยู่ภายในหลอดรั่วไหลและออกมาปนเปื้อนกับอากาศ สิ่งแวดล้อม ดังนั้นเราจึงเลือกใช้สปอร์ตไลท์LED ให้เหมาะสมกับการใช้งานและควรรู้จักวิธีป้องกันเมื่อเกิดปัญหาหลอดแตก

             เมื่อชิปLEDแตก จะมีไอปรอทและสารพิษอื่นๆ ออกมาปนเปื้อนในอากาศและสิ่งแวดล้อม หากเราติดตั้งสปอร์ตไลท์ภายในอาคาร สิ่งแรกที่จะต้องทำหลังจากสปอร์ตไลท์แตกคือ ทุกคนที่อยู่ภายในพื้นที่ดังกล่าวควรรีบออกมา และปิดเครื่องปรับอากาศ จากนั้นเปิดประตูและหน้าต่างทิ้งไว้อย่างน้อย 15 นาที เพราะเมื่อสปอร์ตไลท์แตกจะมีสารปรอท (สารพิษ) ที่อยู่ภายใน ฟุ้งกระจายออกมาทั่วบริเวณ ซึ่งหากสูดดมสารปรอทเข้าสู่ร่างกายจะทำให้เกิดอาการปวดหัวไมเกรน วิงเวียนศีรษะได้ หลังจากออกจากห้องแล้วประมาณ 15 นาที ให้ใช้กระดาษเข้าไปโกยเศษแก้วอย่างระมัดระวัง แล้วเก็บเศษผงด้วยเทปกาวที่เหลือให้สะอาด จากนั้นนำของทั้งหมดใส่ลงไปในซองพลาสติกที่เตรียมไว้ และนำไปทิ้งในขยะอันตรายอย่านำมาทิ้งปะปนกับขยะทั่วไป  จากนั้นให้เปิดประตู หน้าต่างห้องทิ้งไว้ เพื่อระบายอากาศอีก 3-4 ชั่วโมง แต่ถ้าหากเป็นภายนอกอาคารควรรีบเก็บกวาดเพื่อไม่ให้สารเคมีกระจายตัวไปที่อื่น และสิ่งที่สำคัญของการเก็บกวาดคือ ห้ามใช้เครื่องดูดฝุ่น เพราะจะทำให้สารพิษกระจายไปยังสถานที่อื่น เมื่อเราเปิดใช้เครื่องดูดฝุ่นทำความสะอาดในครั้งต่อไป และที่สำคัญห้ามหยิบเศษหลอดไฟด้วยมือเปล่า เพราะจะทำให้สารพิษเข้าสู่ผิวหนังได้โดยง่าย

            แม้ว่าราคาสปอร์ตไลท์ LED จะค่อนข้างสูง แต่กลับขึ้นชื่อเรื่องการประหยัดไฟ ดังนั้นในปัจจุบันเราจึงนิยมใช้หลอดไฟLEDเพื่อความคุ้มค่าในระยะยาว แม้หลายคนจะกังวลถึงอันตรายเมื่อสปอร์ตไลท์LEDแตก แต่ถึงอย่างไรปัญหาเหล่านี้ก็ไม่น่ากลัวอย่างที่คิด หากเรารู้วิธีรับมือและปฏิบัติอย่างถูกขั้นตอน เท่านี้อันตรายจากสปอร์ตไลท์LEDก็จะไม่เกิดกับคุณและคนที่คุณรัก