คำเรียกและความหมายที่แตกต่างของค่าแสง

           หลายคนคงเคยสงสัยเมื่ออ่านรายละเอียดของสปอร์ตไลท์ led 50w  ที่ซื้อมามาจากโรงงานว่ามีหน่วยแสงเป็นลูเมนส์ เช่น ให้แสงสว่าง 3500 Lumen แต่พอลองเปลี่ยนยี่ห้อมาดูรายละเอียดของสปอร์ตไลท์ LED กลับมีหน่วยแสงเป็นลักซ์ และหน่วยแสงที่แตกต่างกันนี้ จะมีวิธีเปรียบเทียบค่าอย่างไร โดยทั่วไปค่าความเข้มของแสงจะมีหน่วยในการวัดประมาณ 3 อย่างคือ

            1. แรงเทียน หรือ candle power มีหน่วยเป็น cd หรือ candle 1 cd ซึ่งหมายความว่าเมื่อเราเอาแหล่งกำเนิดแสง มาวางไว้ที่กลางวัตถุทรงกลม จะมีรัศมี 1 ฟุต ในพื้นที่ 1 ตารางฟุตนั้น จะวัดความสว่างได้เท่ากับ 1 ฟุต-แคนเดิล ( 1 fc or หรือเท่ากับ 1 lumen/ ft2 ) อาจเรียกย่อว่า 1 lumen (lm) นั่นคือ ในพื้นที่ทรงกลม 1 ตารางฟุต จะมีเส้นแสงมาตก 1 เส้น หรือ 1 lumen 

            2.   Lumen เป็นการวัด flux หรือ ว่ามีพลังงานแสงออกมาจากหลอดไฟหรือแหล่งกำเนิดแสงเท่าไหร่ ณ ช่วงเวลาหนึ่ง  ( วัดเฉพาะค่าแสงที่มองเห็นได้ด้วยสายตา ไม่ใช่พลังงานทั้งหมด )  นอกจากนี้ค่าลูเมนส์ยังสามารถวัดอัตราส่วนระหว่างฟลักซ์การส่องสว่าง (ปริมาณแสง) กับกำลังงานที่ทำให้เกิดฟลักซ์การส่องสว่าง ซึ่งเป็นการวัดประสิทธิภาพของหลอดไฟ มีหน่วยเป็น lumen / watt หรือที่ใช้อักษรย่อ lm/w  เช่น สปอร์ตไลท์ LED 100w  มีค่าลูเมนส์ 9000 Lumen (90 lm/w) ค่า lm/w คือค่าที่เกิดจากการนำค่าลูเมนส์หารด้วยกำลังวัตต์

            3.   Lux เป็นการวัด illumination หรือ ความส่องสว่าง ซึ่งมีชื่อเต็มว่า flux เป็นพลังงานแสงที่ออกจากหลอดไฟหรือแหล่งกำเนิดแสง แต่ illumination จะแตกต่างจากค่าลูเมนส์ตรงที่ ค่า Lux จะเป็นพลังงานแสงที่ตกและกระทบกับตัวพื้นผิว

            ซึ่งความแตกต่างของหน่วยแสงทั้ง 3 ประเภท สามารถเปรียบเทียบได้ตามหน่วยวัดพื้นที่และหน่วยวัดความสว่าง ดังนี้

หน่วยวัดพื้นที่

  1 เมตร = 3.28 ฟุต

  1 ตารางเมตร = 10.76 ตารางฟุต

หน่วยวัดความสว่าง

  1 fc = 1 lm / 1 Foot2 (ตารางฟุต)

  1 fc = 1 lm / 10.76 m2 (ตารางเมตร)

  1 fc = 0.09 lm / m2 (ตารางเมตร)

  1 fc = 0.09 lux

  1lux = 10.76 fc

  1 lux = 10.76 lm / Foot2 (ตารางฟุต)

  1 cd = 12.57 lm

 ยกตัวอย่าง เช่น

สปอร์ตไลท์ LED 10w มีความสว่าง 50lux เมื่อต้องการทราบค่าแปลงเป็นหน่วย ลูเมน (Lumen) จะเป็นไปตามสูตร

50 lux x 10.76 lm จะได้เท่ากับ 538 lm

            โดยสรุปหน่วยการวัดปริมาณแสงที่นิยมใช้ในงานวิศวกรรม คือ การวัดในรูปของเส้นแรงของแสง ซึ่งมีหน่วยเป็น ลูเมน (Lumen)  และ หน่วยที่แสดงการส่องสว่าง หรือความสว่างจะใช้หน่วยเป็น ลักซ์ (Lux) ซึ่งเป็นค่าเส้นแรงของแสงที่ตกบนพื้นที่ 1 ตารางเมตร จะเท่ากับ 

            Lux = Lumen/m2 = lm/m2

            นอกจากนี้ก่อนการเลือกซื้อไฟสปอร์ตไลท์สนามฟุตบอลทุกครั้งเราควรคำนึงถึง  Wattage หรือ watt  ซึ่งเป็นค่าใช้จ่ายที่เราจะต้องเสียจากการใช้หลอด มักจะสัมพันธ์กับความสว่างของแสง ยิ่งวัตต์มาก แสงที่ได้ก็จะมาก แต่ก็ไม่เสมอไป เพราะบางทีวัตต์น้อยก็ให้ความสว่างได้มากเช่นกัน ดังนั้นก่อนการเลือกซื้อทุกครั้งเราควรเทียบกับหลอดประเภทอื่นที่มีวัตต์เท่ากัน เท่านี้ก็จะทำให้เราสามารถเลือกซื้อสปอร์ตไลท์ LED เหมาะสมและคุ้มค่ากับการใช้งาน